Bài văn thuyết minh về ô ăn quan

Nguồn gốc ra đời của trò chơi ăn qua không có ghi chép chính xác, chỉ biết rằng trò chơi này có từ lâu đời. Ô ăn quan là một trò chơi mang đậm chất thuần phong mỹ tục Việt Nam, nó gắn liền với những mảnh đất chữ điền nằm cạnh nhau. Trò chơi này không chỉ đơn thuần là một trò giải trí, mà còn mang trong mình những giá trị văn hóa và lịch sử đặc biệt.

Câu chuyện về trạng nguyên Mạc Hiển Tích đỗ trạng năm 1086 đã tạo ra những tác phẩm nghệ thuật bàn về phép tính trong trò ô ăn quan và đề cập đến số âm trong ô trống chưa xuất hiện. Điều này cho thấy trò chơi ô ăn quan không chỉ đơn thuần là một trò chơi giải trí, mà còn có khả năng thể hiện và phát triển tư duy toán học của con người.

Không chỉ tồn tại trong văn hóa Việt Nam, trò chơi ô ăn quan còn có họ hàng với trò tên là mancala ở Ai Cập và Ả Rập. Trò chơi mancala đã xuất hiện từ thời kỳ 1580 - 1150 TCN và lưu truyền ở các thuộc địa châu Phi thông qua tín đồ Hồi giáo. Điều này cho thấy ô ăn quan không chỉ là một trò chơi phổ biến ở Việt Nam, mà còn có sự tồn tại và phát triển trên toàn thế giới.

Ngoài ra Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam có trưng bày, giới thiệu và hướng dẫn cách chơi trò chơi này.

Về chuẩn bị, đây là trò chơi có thể chơi được từ 2 đến 3,4 người. Ô ăn quan thường sử dụng các vật dụng đơn giản dễ tìm như đá, sỏi,...có kích thước nhỏ vừa tay người chơi. Đầu tiên, người chơi phải chọn nơi để đặt bàn chơi. Tiếp đó, người chơi sẽ chuẩn bị một mảnh gạch nhỏ hay một viên phấn để vẽ khung chơi. Khung chơi ở đây hình chữ nhật, dài tầm một mét hoặc hơn tùy thuộc vào người chơi. Sau đó chia hình chữ nhật thành mười ô bằng nhau. Hai bên cạnh ngắn của hình chữ nhật tạo thành hình bán nguyệt hay hình vòng cung. Rồi ta đi tìm năm mươi viên sỏi hoặc viên đá hoặc là những miếng nhựa có kích thước đều nhau, chia đều vào mười ô trong hình chữ nhật gọi là ô dân. Còn hai ô vòng cung kia gọi là ô quan. Đặt vào mỗi bên một viên sỏi to hoặc một viên đá to có kích thước lớn, màu sắc khác nhau để phân biệt.

Về cách chơi, mục tiêu để giành chiến thắng trong trò chơi này là có tổng số dân quy đổi nhiều hơn khi cuộc chơi kết thúc. Quy định về quy đổi dân thành quan thường là 1 quan = 10 dân hoặc 1 quan = 5 dân, tùy thuộc vào luật chơi hoặc thỏa thuận giữa hai người chơi. Trong mỗi lượt đi, người chơi sẽ di chuyển dân để ăn được càng nhiều dân và quan của đối phương càng tốt. Người chơi đầu tiên được xác định bằng cách oẳn tù tì hoặc thỏa thuận. Khi đến lượt, người chơi sẽ sử dụng tất cả số quân trong một ô thuộc quyền kiểm soát của mình để rải vào các ô khác, mỗi ô 1 quân, bắt đầu từ ô gần nhất và có thể rải theo chiều kim đồng hồ hoặc ngược lại. Sau khi rải hết quân cuối cùng, người chơi sẽ tiếp tục xử lý tình huống tiếp theo.
Nếu ô tiếp theo là một ô có quân, người chơi sẽ sử dụng tất cả số quân đó để rải tiếp theo chiều đã chọn. Nếu ô tiếp theo là một ô trống, người chơi sẽ ăn tất cả số quân trong ô tiếp đó. Số quân bị ăn sẽ được loại ra khỏi bàn chơi và tính điểm khi kết thúc. Nếu sau ô đã bị ăn là một ô trống rồi đến một ô có quân, người chơi có quyền ăn tiếp cả quân ở ô này. Do đó, có thể có phương án rải quân để ăn hết toàn bộ số quân trên bàn chơi chỉ trong một lượt đi.

Nếu sau ô đã bị ăn là một ô vuông chứa quân, người chơi lại tiếp tục được dùng số quân đó để rải. Một ô có nhiều dân thường được gọi là "ô nhà giàu", và nếu có rất nhiều dân thì được gọi là "giàu sụ". Người chơi có thể sử dụng kinh nghiệm hoặc tính toán để nuôi ô nhà giàu trước khi ăn để đạt được nhiều điểm và cảm giác thích thú. Nếu sau ô nhà giàu là ô quan hoặc 2 ô trống trở lên, người chơi sẽ mất lượt và quyền đi tiếp thuộc về đối phương.

Trường hợp đến lượt đi nhưng cả 5 ô vuông thuộc quyền kiểm soát của người chơi đều không có dân thì người đó sẽ phải dùng 5 dân đã ăn được của mình để đặt vào mỗi ô một dân để có thể thực hiện việc di chuyển quân. Nếu người chơi không đủ 5 dân thì phải vay của đối phương và trả lại khi tính điểm.

Cuộc chơi sẽ kết thúc khi toàn bộ dân và quan ở hai ô quan đã bị ăn hết. Trường hợp hai ô quan đã bị ăn hết nhưng vẫn còn dân thì quân trong những hình vuông phía bên nào coi như thuộc về người chơi bên ấy; tình huống này được gọi là hết quan, tàn dân, thu quân, kéo về hay hết quan, tàn dân, thu quân, bán ruộng. Ô quan có ít dân (có số dân nhỏ hơn 5 phổ biến được coi là ít) gọi là quan non và để cuộc chơi không bị kết thúc sớm cho tăng phần thú vị, luật chơi có thể quy định không được ăn quan non, nếu rơi vào tình huống đó sẽ bị mất lượt.

Về ý nghĩa, Ô ăn quan là trò chơi giúp cho chúng ta có khả năng tư duy, tính toán phải thật nhanh và nhạy bén. Đây cũng là trò chơi thú vị, phổ biến nhất là vào thời xưa khi công nghệ chưa phát triển như bây giờ. Thế hệ bố mẹ chúng ta không ai là chưa biết đến trò chơi thú vị này. Có lẽ vì vậy nên trò chơi này có rất nhiều bài đồng dao đi kèm, một trong số đó là:

“Hàng trầu hàng cau
Là hàng con gái
Hàng bánh hàng trái
Là hàng bà già
Hàng hương hàng hoa
Là hàng cúng Phật."

 Ngoài ra có thể thấy dấu ấn của Ô ăn quan trong đời sống và văn học, nghệ thuật qua thành ngữ: Một đập ăn quan – hàm ý chỉ những hành động đơn giản nhưng tức thì đạt kết quả to lớn. Và các bài thơ “Chơi Ô ăn quan” của Lữ Huy Nguyên và bài “Thời gian trắng” của Xuân Quỳnh
Một số mẹo cho cách chơi Ô ăn quan trước tiên bạn phải kiểm soát được các ô trên bàn cờ rất quan trọng. Bạn nên tập trung vào việc điều khiển các ô để giành được lợi thế và đạt được mục tiêu của mình. Dùng chiến thuật đơn giản nhưng rất hiệu quả có thể giúp bạn giành được chiến thắng. Học hỏi từ kinh nghiệm các đối thủ của bạn. Và nếu bạn chơi nhiều sẽ giúp bạn có nhiều kinh nghiệm hơn, khi đó bạn sẽ có một vài nước đi tủ cho mình thì sẽ dễ dàng chiếm tỷ lệ chiến thắng cao hơn.

Qua bài viết trên mình đã vừa chia sẻ đến bạn chi tiết cách chơi ô ăn quan và một số luật chơi cơ bản. Hy vọng sẽ giúp bạn hiểu hơn về cách thức chơi, cách tính điểm và sắp xếp. Hãy cùng chia sẻ với người thân như một cách để giải trí cũng như gắn kết tình cảm các thành viên trong gia đình nhé.

Tác giả bài viết: Nguyễn Thị Thảo Linh-Lớp 7A2

Những tin mới hơn:

• Kết quả thi thử vào lớp 10 THPT lần thứ II khối lớp 9 năm học 2023 – 2024 (20/03/2024)

Những tin cũ hơn:

• Kết quả thi thử vào lớp 10 THPT lần thứ I khối lớp 9 năm học 2023 – 2024 (19/12/2023)
• Kết quả thi vào lớp 10 THPT năm học 2023 – 2024 (05/08/2023)
• Kết quả thi KSCL cuối năm khối 6, 7, 8 năm học 2022 – 2023 (16/06/2023)
• Kết quả thi vào lớp 10 THPT năm học 2023 – 2024 (13/06/2023)
• Kết quả thi thử vào lớp 10 THPT lần thứ II khối lớp 9 năm học 2022 – 2023 (24/05/2023)
• Kết quả KSCL lớp 9 (đề chung của Sở GD&ĐT Hưng Yên) năm học 2022 – 2023 (03/05/2023)
• Kết quả thi thử vào lớp 10 THPT lần thứ I khối lớp 9 năm học 2022 – 2023 (29/03/2023)
• Tổng hợp kết quả thi vào lớp 10 THPT năm học 2022 – 2023 (19/06/2022)
• Kết quả KSCL lớp 9 lần II năm học 2021 – 2022 (27/05/2022)
• Kết quả thi KSCL cuối năm khối 6 năm học 2021 – 2022 (26/05/2022)

• Xem phản hồi
• -- Gửi phản hồi